BILA JE TO MOĆNA VOJSKA - Danas je dan Jugoslovenske Narodne Armije

Kopnena vojska je po brojnosti bila najveći vid JNA. Imala je oko 140.000 aktivnih vojnika (uključujući 90.000 regruta), a mogla je u ratnim okolnostima da mobilizuje više od milion rezervista.

MARŠAL TITO NA PROSLAVI DANA ARMIJE 22. DECEMBRA 1950. GODINE

Dan Jugoslovenske narodne armije je praznik koji je godinama unazad obeležavan je 22. decembra.

Za vreme Drugog svetskog rata, 22. decembra 1941. godine, osnovana je Jugoslovenka narodna armija, u Bosni i Hercegovini, koja svoj konačni naziv dobija tačno deset godina kasnije. Predsednik SFRJ, Josip Broz Tito, bio je vrhovni komandant JNA, do svoje smrti, 1980. godine.

JNA je bila jedna od najrespektovanijih vojnih sila u Evropi – govorilo se da je peta po snazi armija na kontinentu, specijalizovana za odbrambeni rat.

Maršal Tito je ovim riječima oslikao stvaranje razvitak JNA:

– Naša armija je počela da se stvara naročitim načinom, ne kroz kabinete, ne direktivama, ne velikim finansijskim sredstvima, ne nekim velikim vojnim stručnjacima, teoretičarima, nego se počela stvarati od običnog čoveka, običnog seljaka, običnog radnika, običnog pravog narodnog intelektualca, od narodne inteligencije. Stvarati se počela u najtežim danima istorije, u 1941. godini. Ljudi koji su postali tako reći temelj ta naše armije, došli su od plugova, iz fabrika, iz školskih klupa.Baš u tome i jeste snaga te naše armije što se od prvog dana sastojala od takvih ljudi. Takvi ljudi su bili ne samo obični redovi, nego i podoficiri, oficiri, do onih najviših. I ja sam bio radnik.

Tito je još dodao:

– Ta armija rođena je i rasla pod jedinstvenim prilikama, kakvih primjera je bilo malo u istoriji ratovanja.

Vojna obaveza u JNA bila je opšta. Sastojala se od regrutne obaveze, obaveze služenja vojnog roka, i služenja u rezervnom sastavu. U socijalističkoj Jugoslaviji postojao je sistem opštenarodne odbrane i društvene samozaštite, pa je tako JNA bila “zajednička oružana sila svih naroda i narodnosti i svih radnih ljudi i građana SFRJ”.

Pripadnikom oružanih snaga smatrao se svaki građanin “koji sa oružjem u ruci učestvuje u otporu protiv napadača”.

Služenje vojnog roka u JNA trajalo je godinu dana.

Činovi u oružanim snagama SFRJ i Jugoslovenskoj narodnoj armiji su bili:

Činovi vojnika: razvodnik, desetar, mlađi vodnik;
Činovi podoficira: vodnik, vodnik I klase, stariji vodnik, stariji vodnik I klase, zastavnik, zastavnik I. klase;
Činovi oficira: potporučnik, poručnik (poručnik korvete), kapetan (poručnik fregate), kapetan I klase (poručnik bojnog broda), major (kapetan korvete), potpukovnik (kapetan fregate), pukovnik (kapetan bojnog broda);
Činovi generala i admirala: general-major (kontraadmiral *), general-potpukovnik (viceadmiral *), general-pukovnik (admiral *), general armije (admiral flote *). (Obeleženo sa * su činovi u Ratnoj mornarici).

Cepanjem a kasnije i raspadom SFRJ Jugoslovenska narodna armija je izgubila koheziono jedinstvo i bila je urušena iznutra. Iznikla iz antifašističke borbe i stvorena od naroda i narodnosti u Jugoslaviji počela je da se raspada sa secesijom nekih jugoslovenskih republika (1991. godine). Nesrećno se povlačila sa teritorije Slovenije, Hrvatske i BiH, a kasnije i sa teritorije Makedonije.

Nacionalni kadrovski ključ se drastično promenio i JNA je izgubivši širu podršku pojedinih naroda i narodnosti u bivšoj SFRJ i zvanično ukinuta 20. maja 1992. godine proglašenjem Vojske Jugoslavije kao oružane sile Savezne Republike Jugoslavije.

Kopnena vojska je po brojnosti bila najveći vid JNA. Imala je oko 140.000 aktivnih vojnika (uključujući 90.000 regruta), a mogla je u ratnim okolnostima da mobilizuje preko milion rezervista.