PUTUJUĆA IZLOŽBA - Kako se živjelo u Jugoslaviji?

Tamnoplave školske uniforme, emisija Branka Kockice, pionirske kape i marame, štafete mladosti, reklama za kremu za sunčanje Coppertone, automobil Zastava i farmerke Lee Coper, šoping u Trstu, ploče i kasete, crno-bijeli televizor, ordeni rada, fotografije iz radničkih odmarališta na Makarskoj rivijeri, stari jugoslovenski pasoš, novčanica od 5.000 dinara sa likom Josipa Broza Tita…

U Sarajevu gostuje izložba o svakodnevnom životu u bivšoj Jugoslaviji, neke od predmeta donirali sami građani.

Tamnoplave školske uniforme, emisija Branka Kockice, pionirske kape i marame, štafete mladosti, reklama za kremu za sunčanje Coppertone, automobil Zastava i farmerke Lee Coper, šoping u Trstu, ploče i kasete, crno-bijeli televizor, ordeni rada, fotografije iz radničkih odmarališta na Makarskoj rivijeri, stari jugoslovenski pasoš, novčanica od 5.000 dinara sa likom Josipa Broza Tita…

Prikupljeni kao eksponati koji uz fotografije, plakate i videa prikazuju svakodnevni život građana u bivšoj Jugoslaviji mogu se vidjeti na putujućoj izložbi “Nikad im bolje nije bilo?”, koja je iz Beograda, odnosno Muzeja istorije Jugoslavije, stigla i u Sarajevo, u Historijski muzej BiH.

Većinu predmeta iz nekadašnje države donirali su građani Sarajeva, kao i prije toga građani Beograda, nakon čega će izložba biti predstavljena u Ljubljani, Zagrebu i Puli, sa istim pozivom.

“Ideja izložbe bila je ta da ona bude putujuća i da predmeti budu sakupljeni od lokalnog stanovništva kako bi se time posle celog putovanja dobila jedna balansirana slika svakodnevnog života u Jugoslaviji od kraja Drugog svetskog rata do 1990. godine, sa određene istorijske distance”, objašnjava Ana Panić, kustosica u Muzeju istorije Jugoslavije i autorica ove izložbe na kojoj su radili i historičari iz Beograda i Pule.

Izložba je podijeljena u dva dijela - “Ritam života” i “Ritam godine”. Ovaj drugi dio posvećen je praznicima u socijalističkoj Jugoslaviji, kojih većinom danas nema - Dan boraca, Dan republike, Dan mladosti...

“Tako da smo istakli praznike i koje vrednosti su slavili, jer je reč o univerzalnim vrednostima, kao što su ženska prava, zatim Praznika rada koji je ostao, ali se, barem u Srbiji, ne obiležava na taj način kao prije, Nova godina je ostala, ali je u to vreme imala možda veći značaj kao praznik koji je trebao da ujedini stanovnike različitih konfesija.”

“Ritam života” prikazuje različite periode života građanina bivše Jugoslavije, od formalnog obrazovanja, vaspitanja kroz pionirske organizacije, omladinske radne akcije, JNA, zatim svijet rada, u kojem su izdvojena dva zanimanja - rudar i sekretarica, pa preko odlaska na odmor koji je u prvim godinama bio vezan za radnička odmarališta, do konzumerizma.

“To je jedan specifikum Jugoslavije koja je bila socijalistička zemlja a ipak konzumeristička, tako da su ljudi mogli kupovati ona dobra koja u drugim socijalističkim zemljama nisu bila dostupna, mogli su putovati bez viza, odlaziti u Trst i druge evropske gradove. Tu je i motorizacija i kupovina prvog automobila, pa useljenje u prvi stan što je bio definitivno jedan od glavnih događaja u životu Jugoslavije”, kaže Panić.

Reakcije građana, dodaje Hadžirović, bile su dobre, što pokazuje i velika posjeta koju su zabilježili u Historijskom muzeju BiH.

“Prvi put od rata pa naovamo imamo veći broj domaćih posjetilaca u odnosu na strance. Uvijek je bilo 10 posto domaćih, a 90 posto stranca, što se sada okrenulo”.

Izložba bi u Sarajevu trebala ostati do 17. decembra, a iz Historijskog muzeja BiH nadaju se da će se taj rok produžiti.

Kako kažu, za ovu instituciju koja već 20 godina funkcionira sa neriješenim statusom, zbog čega vlasti izdvajaju mala ili nikakva sredstva za njen rad, bar što se tiče posjeta, “nikad bolje nije bilo”.